قلعه بزی و غارهای تاریخی

قلعه بزی:

این قلعه در محدوده محله حسن آباد دیزیچه قرار دارد. این قلعه از نظر شرایط  جغرافیایی و فیزیکی شباهت بسیاری به قلعه آتشگاه در ماربین دارد. قلعه به راه های مجاور رودخانه و دشت های سرسبز اطراف اشراف داشته و دارای هسته مرکزی وسیع با بخش های کوچکتری در نقاط بلندتر و سوق الجیشی بوده، دیواره های بیرونی آن از سنگ و گل و در بعضی قسمت ها از سنگ و ساروج ساخته شده و دیوارهای درونی بعضاً با گچ و ساروج صیقلی شده است.

بر اساس تحقیقات به عمل آمده اصل بنا متعلق به دوره ساسانی و قبل از اسلام است که در دوره های بعد بالاخص سلجوقیان تعمیراتی در آن به وجود آمده و مدتها در اختیار فدائیان اسماعیلی بوده است و در نبرد بین اسماعلیان و سلجوقیان بخش هایی از آن تخریب گردیده است. در این راستا مولف کتاب آثار ملی اصفهان می نویسد: این قلعه که در لنجان اصفهان واقع شده است در زمان ساسانیان بنا شده و در دوران سلاجقه الحاقاتی پیدا کرده است ولی اکنون بایر است و فقط نشانی از آن باقی است و به شماره 757 در 26/2/1345 به ثبت تاریخی رسیده است.

در حال حاضر غار بزی شهر دیزیچه توسط باستانشناسان ایرانی و فرانسوی در حال مطالعه است و احتمال می رود با کشف آثار و بقایای انسانی و حیوانی قدمت این شهر باستانی به سال های پیش برگردد.

(نمای محله های نکو آباد و حسن آباد از بالای کوه قلعه بزی)

غارهای تاریخی قلعه بزی:

این  غار که در نزدیکی کارخانه سیمان شهرستان مبارکه واقعه است محل زندگی انسان های اولیه بوده و در آن آثاری از پالئو لتیکس ها، نئولتیکس ها و قطعات سلیسی یافت شده که انسان های اولیه به علت فرار از سرما این قطعات را به داخل غار برده و می تراشیده اند. از دیگر موارد مکشوفه در این غار تبرسنگی، فک خوک، سم اسب و سم پای شتر مرغ است. این غار متعلق به دوره پارینه سنگی است. طبق تحقیقات و کاوش های باستانی انجام شده توسط سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان در سال 1384، اشیای بسیار تاریخی و با ارزشی در این غار کشف شده که از آن جمله می توان به کشف تراشه سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی که 18 هزار سال پیش بوده و کشف فسیل حیوانی همچون کرگون مربوطه به 50 هزار سال پیش اشاره کرد.

متن دوم:

این غارها حاوی کهن ترین نشانه‌های ست انسان در استان اصفهان هستند که در شمال شرق دیزیچه قرار دارند. با توجه به مطالعات باستان شناسان، این غارها مسکن شکارچیان عصر سنگ در حدود ۴۲ هزار سال پیش بوده است. در این دوره انسانهای نئاندرتال در منطقه زاگرس و احتمالا مرکز ایران می زیستند.اهمیت قلعه بزی در این نکته است که از دوره پارینه سنگی میانی در مرکز فلات ایران اطلاعات چندانی وجود نداشت. در حال حاضر قلعه بزی تنها مکان شناخته شده ای است که می تواند در زمینه گاهنگاری، دیرین اقلیم‌شناسی و سایر مسائل مرتبط با زندگی مردمان پارینه سنگی میانی اطلاعاتی ارائه کند .
به نظر کاوشگر این مکانها مجموعه قلعه بزی در ایران کاملاً منحصر بفرد است و مجموعه‌های مشابه آن در تنها در قفقاز، شبه جزیره عربستان و جنوب شرقی اروپا دیده شده است .
اولین فصل کاوشها در غار قلعه بزی در سال ۸۴ به سرپرستی بیگلری و با همکاری اداره باستان‌شناسی میراث اصفهان و بخش زمین‌شناسی دانشگاه اصفهان به طور مقدماتی صورت گرفت. اما در فصل دوم که اخیرا توسط باستان شناسان ایرانی و فرانسوی به سرپرستی بیگلری و ژوبر انجام گرفت تمرکز بر غار اصلی بود، که دارای وسعت بسیار و نهشته‌های غنی از دوره پارینه سنگی میانی است .

(تصویری زیبا از کوه همیشه سرفراز حسن آباد قلعه بزی)

مطالعه استخوان‌های به دست آمده و گونه‌های جانوری در قلعه بزی توسط دکتر مرجان مشکور آغاز و در فصل دوم با همکاری دکتر ویلیام رندو ادامه یافت. طبق نظر این متخصصین استخوان‌های جانوری در قلعه بزی به خوبی حفظ شده است و گونه‌های مختلف جانوری در این مکان به دست آمده است که غزال و بز وحشی، گاو وحشی و کرگدن از آن جمله هستند. متاسفانه حفاریهای غیر مجاز پیشین لطمات زیادی به لایه‌های باستان غارها زده است .
بدون تردید غارهای قلعه بزی از جنبه‌های باستان‌شناسی منحصر بفرد هستند و ادامه کاوشهای علمی می تواند اطلاعات مهمی درباره کهنترین ساکنان ایران زمین ارایه کند.ایجاد موزه پارینه سنگی که نمایشگر کشفیات این غار باشد می تواند باعث جلب گردشگران زیادی به منطقه شود .

این اثر تاریخی در دیزیچه واقع شده و قدمتی بیش ۲۰۰۰ دوهزارسال را دارا می باشد که یک محل ی در زمان باطنان حسن صباح بوده ونام حسن آباد هم ام حسن صباح گرفته شده است .